20. yüzyılın unutulmaya yüz tutmuş sosyalist yapıları | Çeviri: Tutku Sönmez | Foto Galeri
03/04/2020Fuad Alakbarov, İskoçyalı bir foto muhabir, politik yorumcu ve insan hakları aktivisti. Çektiği fotoğraflarda daha çok sokak fotoğrafçılığına ve şehir manzaralarına yer vermeyi tercih eden Alakbarov’un birçok dergi ve gazetede yayımlanan çalışmalarının dışında üç adet de sergisi bulunuyor.
Fuad Alakbarov kendi twitter hesabı üzerinden eski Yugoslavya’daki sanatsal binalar ve yapılara dair bir akış hazırlamaya başladı. 3 bölümünden oluşan bu serinin ilk bölümünde Yugoslavya’nın çeşitli bölgelerinden çekilmiş fotoğraflara kısa bilgiler de ekleyen Alakbarov, hazırladığı akışın ikinci bölümünde SSCB’de terkedilmiş yapıların ve günümüzde hala kullanılan otobüs duraklarının fotoğraflarına yer verdi. Serinin üçüncü bölümünü ise önceki komünist rejimlerden brütalist yapılar başlığıyla hazırladı. Bu uzun tweet serisini Türkçeleştirdik.
Fuad Alakbarov’un hazırladığı seriye buraya tıklayarak; kendisinin çalışmalarına da buradaki linkten ulaşabilirsiniz. Alakbarov’a destek olmak isterseniz bu linki kullanabilirsiniz.
A. Eski Yugoslavya’dan sosyalist yapı ve binalar
B. SSCB’den terkedilmiş yapıları
B.1. 1992’de Sovyetler Birliği ve onun ideolojik modeli yıkıldı. Bu terk edilmiş Sovyet dönemi ve Sovyet dostu anıtlar zamana ve doğal unsurlara yenik düşerken, bize fikirlerin -kötü ya da iyi -dönüştürücü ve kalıcı gücünü hatırlatıyorlar. B.2. Belarus’ta başkent Minsk’in hemen dışında bulunan Zafer Tepesi, Kızıl Ordu’nun 1944’te Kızıl Ordu’nun Bagration Operasyonu sırasında Belarus’u Alman kontrolünden kurtarmak için kararlılığına saygı için yapıldı. Bu panoramik manzara genellikle yeni evlilerin bazı düğün fotoğrafları için arka plan olarak kullanılıyor. B.3. Ulan Ude, Sibirya’da Baykal gölü yakınlarında, yerel otoriteler bir araya gelerek 1970’lerin başında bir araya geldi ve dünyanın en büyük Lenin kafasını yarattılar. Lenin’in bronz kafası bugün hala yerli halk için popüler bir buluşma yeri ve turistler için de büyük bir cazibe merkezi. B.4. Altay dağları yakınlarında terk edilmiş otobüs durağı, Kazakistan. B.5. Sovyet zamanlarından bir otobüs durağı. Eçmiyazin, Ermenistan. Görünüşe göre hala işlevsel. B.6. Brüstalist tarzda bir otobüs durağı. Chornobai, Ukrayna. B.7. Rusya, Ivanova’dan bir otobüs durağı. B.8. Pitsunda, Abhazya’dan bir otobüs durağı. B.9. Rusya, Rostov yakınlarında bir yerden bir otobüs durağı. Destansı. B.10. Otobüs durağı, Saransk, Rusya.
Not: @RFN_David bununla ilgili daha çok şey bilebilir.B.11. Kootsi, Estonya. Fotoğraf: Christopher Herwig. Not: İskoçya’da bu tarz otobüs durakları görmek isterim. B.12. Kazakistan, Taraz yakınlarında bir otobüs durağı.
Fotoğraf: Christopher Herwig.B.13. Gali, Belarus’tan otobüs durağı.
Fotoğraf: Christopher Herwig.B.14. Terkedilmiş otobüs durağı, Aralsk, Kazakistan.
Fotoğraf: Christopher Herwig.B.15. Terkedilmiş otobüs durağı, Charyn, Kazakistan.
Fotoğraf: Christopher Herwig.B.16. Otobüs durağı, Kaunas, Litvanya.
Fotoğraf: Christopher Herwig.B.17. Sovyet dönemi Buran mekiği Kazakistan’daki terkedilmiş Baikonur Kozmodrom’unda bir hangarın içinde yatıyor. Neredeyse 30 yıldır tozlanıyor. B.18. Rusya Sakhalin Adası’nın güney tarafında bir taşın üstündeki terk edilmiş Japan deniz feneri. B.19. Khruslovka, Venyovsky bölgesi, Tula Oblastı, Moskova’nın güneyinde çöken Von Meck mülkünün bir drone fotoğrafı B.20. Krasnoyarsk Krai, Rusya’nın Taymyrsky Dolgano-Nenetsky bölgesinde Dudinka kasabasında paslı terk edilmiş liman vinçleri. B.21. I. Alexander Hisarı, Kronstadt, Saint Petersburg, Rusya’nın bitişiğindeki kalelerden biri. B.22. Saint Petersburg’ta bir fabrika harabesi. B.23. Ugolny Ruchei hayalet şehri, Norilsk yakınlarında eski bir kömür madeni bölgesi. B.24. Moskova’daki terkedilmiş, bitmemiş Khovrino Hastanesinin havadan bir fotoğrafı. B.25. Kuril Adalarından terkedilmiş Tulenyi Adasının sahilinde bir fok balığı kolonisi. B.26. Sovyet dönemlerinden kalma hantal bir metal yığını, bir zamanlar gelişen Sumgayit mahallesinde eski bir kauçuk fabrikasının girişinde duruyor. #Azerbaycan B.27. Aul konut kompleksi, Almatı, Kazakistan, 2019 B.28. Khodent Hotel, 1970, Chkalovsk, Tacikistan. B.29. Popüler olarak bilinen adıyla ‘Romanita’ (Papatya) binası; Rose Valley parkı çevresinde, Cumhuriyet Klinik Hastanesi’nin yanında bulunuyor.
(Brutalism akımına uygun yapılmış bir bina) Moldova
C. Eski komünist rejimlerden yapı ve binalar
C.1. 1868’de Buludzha, Hadzhi Dimitar ve Stefan Karadzha liderliğindeki Bulgar isyancılar ile Osmanlı İmparatorluğu güçleri arasındaki son savaşın yapıldığı yerdi. C.2. Bulgaristan-Sovyet Dostluk anıtının bloklu, kübist tarzı aynı çağda inşa edilmiş diğer Bulgar anıtlarla paylaşılan, kesinlikle farklıdır. 10.000 tondan fazla beton ve 1.000 ton armatür telinden yapılmıştır. C.4. Brest Kahramanlık Kalesinin Sovyet yıldızı şekilli ana girişi, bir İkinci Dünya Savaşı hatırası. C.4. Brest Kahramanlık Kalesinin Sovyet yıldızı şekilli ana girişi, bir İkinci Dünya Savaşı hatırası. C.4. Brest Kahramanlık Kalesinin Sovyet yıldızı şekilli ana girişi, bir İkinci Dünya Savaşı hatırası. C.5. Sovyet dönemi sirki, Moldova’nın başkenti Kişinev’deki en göz alıcı binalardan biri. 2004’te restorasyon için kapatılan sirk, o günden beri kullanım dışı. Öte yandan, bu hurda bina unutulmuş rejim için soluk bir anıt izlenimi verebilir. Moldova, Kişinev’deki terkedilmiş sirkden brütalist bir anıt. C.6. Moldova, Kişinev’deki terkedilmiş sirkden brütalist bir anıt. Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde, sirk sanatçıları; çocuk bakımı, doğum izni, seyahat ayrıcalıkları, üstün konut ve gelişmiş emeklilik paketleri gibi birçok yaşam tarzı avantajından yararlanabiliyorlardı. C.7. 26 Komiserler Anıtı, Azerbaycan’ın Bakü kentinde, Bakü komününden 26 Komisere saygı için yapılmış bir Sovyet dönemi anıtı. C.8. 26 Bakü Komiserinin anıt kompleksinin yıkılması 1990’larda başladı. İlk olarak, Sonsuz Kıvılcım çıkarıldı ve daha sonra 1993 yılında “Bakü Komiserlerinin İnfazı” yüksek kabartma heykeli yıkıldı. Son olarak, yazıt panteondan çıkarıldı. C.9. Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı veya Georgievsk Antlaşması Anıtı, 1983 yılında Georgievsk Antlaşması’nın iki yüzüncü yılı ve Sovyet Gürcistan ve Sovyet Rusya arasındaki devam eden dostluğu kutlamak için inşa edildi. C.10. Bu 18 katlı bina, George Chakhava ve Zurab Jalaghania isimli mimarlar tarafından Gürcistan SSR Karayolu İnşaat Bakanlığı için tasarlandı ve 1975 yılında bitti. Mühendis Temur Tkhilava idi. 2007 yılında Gürcistan Bankası tarafından satın alındı. C.11. Teknik Kütüphane, Tiflis. C.12. Kutlama/tören Sarayı, Tiflis. C.13. Brütalist Sovyet konut kompleksi, Tiflis. C.14. “Ve onlar büyüyecekler”, Merab Berdzenishvili tarafından yapılan heykel. Marneuli, Georgia. C.15. Tiflis, Gürcistan. Endüstriyel Teknik Koleji eski oditoryumu. C.16. Zaisan Anıtı, Moğol başkenti Ulan Batur’un güney bölgesinde, II. Dünya Savaşı’nda öldürülen müttefik Moğol ve Sovyet askerlerini onuruna yapılan bir anıt. C.17 Bu anıt, II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan’ın Knin kentini faşistlerden kurtaran askerlere adanmıştır.
Fotoğraf: Jan KempenaersC.18 Kadinjača Anıt Kompleksi, Kadinjača Muharebesi sırasında ölenleri n anısına yapıldı.anıyor.
Fotoğraf: Jan KempenaersC.19 Vojin Bakić tarafından tasarlandı, 1949’da inşa edildi ve Yugoslavya cephesinde düşen savaşçılara adandı.
Fotoğraf: Jan KempenaersC.20. Bogdan Bogdanovic tarafından tasarlanan bu heykel 1973’te inşa edildi. Eser, Kosova’daki uzun madencilik geleneğine adanmıştır.
Fotoğraf: Jan KempenaersC.21. Bu anıt Korenica’da, Hırvatistan ve Bosna sınırında. Yugoslavya’nın II. Dünya Savaşı’ndaki zaferine bir anıt. Yapının yıkıldığı söyleniyor. Yugoslavya, ABD’deki, Slav ve Yahudi diasporası topluluklarındaki sanat anlayışından etkilenen yeni bir estetiği hemen benimsedi. David Smith ve Mark Rothko’nun soyut dışavurumculuğu kısa sürede Yugoslav kimliğinin bir damgası haline geldi.
Fotoğraf: Jan KempenaersC.22. Karadağ’da bir spomenik.