Tiyatro Kooperatifi: Çözüm önerileri yetersiz kaldı

Özel tiyatroların hakları, yasal statüleri ve finansal var oluşlarını güçlendirmek amacıyla 26 Haziran 2019’dan beri çalışmalar yürüten Tiyatro Kooperatifi, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle bütün gelirleri kesilen ve zor günler geçiren tiyatro sektörünün sorunlarının çözümü için yapılan önerilerin yetersiz kaldığını açıkladı. 

Kooperatif yaptığı açıklamada tiyatroların 1 Temmuz’da açılması kararıyla ilgili; normal şartlarda bile kira, ağır vergi yükü, personel maaşı vb. temel giderlerini karşılamakta zorlanan tiyatroların, pandemi sebebiyle salon kapasitesini en az yarıya düşürmesi gerekeceğini; yarı kapasiteyle açılacak salonların bile seyircilerin kapalı alanda bulunmaya psikolojik olarak hazır olmaması nedeniyle dolmayacağını; dolayısıyla özel tiyatroların çoğunun kapılarını açmasının ekonomik kazanç getirmeyeceğini ve hatta giderlerin büyümesi anlamına geleceğini ifade etti.

Covid-19 nedeniyle tiyatro sektörünün geçirdiği zor günleri atlatıp yoluna sağlıklı ve güçlü bir şekilde devam edebilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileriyle ve yerel yönetimlerle, öneri ve destek paketlerini sundukları bir dizi toplantı gerçekleştirdiklerini belirten kooperatif, bu toplantılar sonucunda elde edilen gelişmeler olsa da özel tiyatroların giderek kronikleşen zorlukları karşısında atılan adımların yetersiz kaldığını söyledi.

”Destek yönetmeliğindeki vergi şartından dolayı tiyatroların büyük bölümü yardımdan yararlanamayacak”

Kooperatif, bakanlık tarafından hazırlanan “Özel Tiyatroların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in geçtiğimiz günlerde yürürlüğe girdiğini belirterek şunları aktardı:

”Bu yönetmelik doğrultusunda, tiyatroların proje bazlı olarak talep ettiği tutarın oranının artırılması; destek üst sınırının yükseltilmesi; 2019-2020 sezonunda bakanlıktan destek alan tiyatroların yükümlülüklerinin hafifletilmesi ve video kaydı sunmak şartıyla 20+1 temsil şartının aranmaması; tiyatro sektörünün “mücbir sebep kapsamına giren sektörler” arasına alınması gibi yeni maddeler eklendi. Ancak 1 Temmuz’da başvuruya açılan destek kapsamına alınacak tiyatrolarda vergi ve SGK borcunun olmaması şartı aranması, şu anda zor durumda olan tiyatroların büyük bölümünün bu yardımdan yararlanamayacağı anlamına geliyor.”

”Bakanlığın açıkladığı mali destek girişimleri tiyatroların ayakta kalabilmesi için yeterli değil”

Pandemi döneminde vergi ve SGK borcu olan tiyatroların da destekten yararlanması gerektiğini vurgulayan Kooperatif, bakanlık tarafından açıklanan mali destek girişimlerinin, karşılaşılan kriz karşısında tiyatroların ayakta kalabilmesi için tek başına yeterli olmadığını belirtti ve gerekli desteklerin sağlanamaması durumunda tiyatroların kapanma noktasına gelmesinden endişe ettiklerini söyledi.

1 Temmuz 2020’de tiyatroların açılması kararıyla ilgili olarak, özel tiyatroların çoğunun kapılarını açmasının ekonomik kazanç sağlayabilecekleri anlamına gelmediğini ve henüz bu açılışa hazır olmadıklarını belirten Tiyatro Kooperatifi, oyunlar oynansa bile maksimum yüzde 50 kapasiteyle açılacak oyunlara seyircinin ne oranda rağbet edeceğinin ve bunun ev sahibi kurum ve tiyatrolar için ekonomik olarak ne kazandıracağının bilinmediğini ifade etti.

Belediyeler dayanışmaya çağrıldı

Kooperatif aynı zamanda Türkiye’deki tüm belediyelerin de kendi bölgelerindeki özel tiyatroların ayakta kalabilmesi için aktif olarak çalışması gerektiğini vurgulayarak belediyeleri dayanışmaya çağırarak, belediyelerin önümüzdeki yaz ve sonbahar sürecinde açık hava tiyatrolarını ve etkinlik alanlarını özel tiyatroların kullanımına açmasını, mekanların temizliği ve hijyeni üzerine çalışmalar yürütülmesini; sahneler açıldıktan sonra bu mekanların periyodik olarak dezenfekte edilmesini; oyunların tanıtımı için billboard ve şehirde özel alanların açılmasını önerdi.

Çözüm önerileri hala cevap bekliyor;

• 2020 Mart-Kasım aylarında stopaj vergisinin alınmaması ve 9 aylık SGK primlerinin devlet tarafından karşılanması,
• 2020 Şubat-Kasım ayları aralığında çıkacak olan KDV, muhtasar, geçici vergi, gelir vergisi/kurumlar vergisi ve SGK ödemelerinin Aralık 2020 sonuna ertelenmesi,
• Sahnelerin sabit giderlerinin karşılanması,
• Özel tiyatroların yaşayabilmesi için Devlet Destekli Kredi (KGF) desteği verilmesi,
• Özel tiyatro biletleri üzerindeki KDV oranının %1 olarak belirlenmesi,
• Devlet Tiyatroları’nın sahnelerinin kullanılmadığı günlerin özel tiyatrolara ücretsiz tahsis edilmesi ve yine aynı sahnelerin yaz aylarındaki boş günlerinin ücretsiz tahsisinin sağlanması; yanı sıra ses ve ışık gibi teknik imkanların karşılanması ve tanıtım konusunda bakanlığın destek sağlaması,
• Devlet ve Şehir Tiyatroları’nın pandemi sebebiyle kullanılamayan oyun bütçelerinin, özel tiyatroların yaşaması için kullanılması.

Sahneler açılıyor ama nasıl?

1 Temmuz 2020’de tiyatroların açılması kararıyla ilgili olarak Tiyatro Kooperatifi, özel tiyatroların çoğunun kapılarını açmasının ekonomik kazanç sağlayabilecekleri anlamına gelmediğini ve henüz bu açılışa hazır olmadıklarını belirtiyor. Kooperatif, açık hava alanlarının kullanımı konusunda bazı belediyelerin ve kurumların öncülük ettiği mevcut projelerin olduğunu ancak bu alanların hem seyirci hem de görevli personeller açısından tam olarak nasıl organize olacağı konusunda sorunlar olduğunu belirtiyor. Kooperatif, oyunlar oynansa bile maksimum yüzde 50 kapasiteyle açılacak oyunlara seyircinin ne oranda rağbet edeceğinin ve bunun ev sahibi kurum ve tiyatrolar için ekonomik olarak ne kazandıracağının bilinmediğini dile getiriyor.