Çayan Demirel’in arkadaşlarından çağrı: Emeklilik Çayan’ın hakkı

Yüzde 99 Sürekli Engelli Raporu olmasına rağmen emeklilik hakkı verilmeyen yönetmen Çayan Demirel’in malulen emeklilik hakkıyla ilgili duruşma 27 Şubat’ta görülecek. Yönetmenin arkadaşları, duruşma öncesinde “Emeklilik Çayan’ın hakkı” çağrısında bulundu.

Yaklaşık beş yıldır sağlık sorunları yaşayan yönetmen Çayan Demirel’in arkadaşları, yönetmenle dayanışma sağlamak için “Emeklilik Çayan’ın hakkı” diyerek çağrıda bulundu.

Çayan Demirel’in malulen emeklilik hakkıyla ilgili duruşma, 27 Şubat Perşembe günü saat 10.00’da Çağlayan Adalet Sarayı, 36. İş Mahkemesi’nde görülecek.

2015 yılında aniden kalbi duran ve aylarca hastanede kalan Çayan Demirel, Ertuğrul Mavioğlu’yla beraber yönettikleri 2015 yapımı “Bakur” (Kuzey) belgeseli nedeniyle de “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Demirel’in yüzde 99 Sürekli Engelli Raporu mahkeme heyetince dikkate alınmazken, karar Ocak 2020 itibarıyla İstinaf Mahkemesi’ne taşındı.

Demirel, hem istinaf mahkemesine yapılan itirazın sonucunu bekliyor hem de mahkemede haklarını talep ediyor.

Demirel’in malulen emeklilik hakkıyla ilgili arkadaşlarının yaptığı çağrı şöyle:

“Çektiği film nedeniyle yargılanırken özel durumu mahkeme heyeti tarafından dikkate alınmadığı gibi, Çayan Demirel bu ülkenin engelli bir yurttaşı olarak da haklarından faydalanamıyor.

“Malulen emeklilik hakkı için yakınlarının SGK’ya yaptıkları başvuru dolayısıyla İstanbul Bölge Sağlık Kurulu maluliyet tespitini yaptı. Yüzde 99 Engelli Raporu’na rağmen, üstelik kendisini bizzat görmeden hazırlanan raporda ‘çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği’ ama ‘yardıma muhtaç olmadığı’ yazıyordu.

“Mevzuata göre on yıllık sigorta geçmişi bulunmadığı için ‘başkasının yardımına muhtaç’ şartı aranıyor. Bir üst kurula itiraz yapıldı, fakat itiraz da 27 Aralık 2017’de oybirliğiyle reddedildi.

“Aile, engelli yurttaşlara dayatılan bu muameleye tepki olarak dava açtı. Bu kez Adli Tıp Kurumu’ndan rapor almaları gerekiyordu. Uğraştılar, onu da aldılar. Adli Tıp Kurumu ‘sürekli bakıma muhtaç’ tespitinde bulundu, ama bu da yetmiyordu.

“Mahkeme bu kez de raporlardaki ‘uyumsuzluk’ nedeniyle dosyayı Adli Tıp Kurumu Üst Kurulu’na sevk etti, yeni bir rapor bekleniyor. Türkiye’de engelliler, en büyük engeli sağlık haklarına erişirken yaşıyor; yakınlarına ağır bir bürokrasi reva görülüyor.”

Çayan Demirel hakkında

1977 yılında İstanbul’da doğdu.

İktisat Fakültesi’ni bitirdikten sonra 2000 yılında sözlü tarih çalışmaları ile belgesel sinemaya başladı.

2006’da Dersim Katliamı’nı anlattığı 38 adlı belgeseli çekti.

2008 yılında Surela Film Yapım’ı kurdu.

2009’da 5 Nolu Cezaevi: 1980-84 belgeselini çeken Demirel, Altın Portakal Film Festivali, Ankara Film Festivali ve SİYAD’dan 2009 yılının ‘En iyi Belgesel Film’ ödüllerini aldı.

1935-71 yıllarında yaşamış olan Kürt aydını Dr. Sait Kırmızıtoprak’ın hayatını anlattığı Dr. Şivan belgeseli 2013’te çekti.

Demirel, 2015’te Ertuğrul Mavioğlu ile birlikte Bakur/Kuzey belgeselini çekti.

Belgeselin 34’üncü Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde gösterimi, filmin başlamasına dört saat kala iptal edildi. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) gerekçe olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “kayıt tescil belgesi” konusundaki uyarısını gösterdi.

Belgeselin sansüre uğramasından sonra 2017’de belgeselin iki yönetmeni hakkında “örgüt propagandası” suçlamasıyla dava açıldı. Dava kapsamında 4 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Ocak 2020 itibariyle karar İstinaf Mahkemesi’nde.